Θέσεις - Προτάσεις της Ένωσης

(κείμενο που κατατέθηκε προς συζήτηση με τον Υπουργό)

Η αλιεία της χώρας έχει ως εξής:

·         Θαλάσσια Αλιεία

·         Αλιεία εσωτερικών υδάτων

Στοιχεία

Μέση αλιεία

Τύπος Αλιείας: Δυναμική Αλιεία (γρι γρι, συρόμενα)

Αριθμός σκαφών: 600 σκάφη εκ των οποίων τα 192 έχουν διπλή άδεια γριγρι και μηχανότρατας

Απασχόληση: 4.700 περίπου αλλοδαποί αλιεργάτες

Αριθμός εξαρτωμένων ατόμων από τη μέση αλιεία περίπου 1500

Παράκτια αλιεία

Τύπος Αλιείας: Συλλεκτική επιλεκτική αλιεία αδρανή αλιευτικά εργαλεία

Αριθμός σκαφών: 16591 σκάφη

Απασχόληση: 36000 οικογένειες

Αριθμός εξαρτωμένων ατόμων από την αλιεία 144000 άτομα περίπου

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΆ ΣΤΟΙΧΕΊΑ

Μέση Αλιεία

Πλεονεκτήματα

1.   Διάθεση μεγάλων ποσοτήτων αλιευμάτων (υπομεγέθη στο σύνολό τους, πλην σαρδέλας και γαύρου)

2.   Μεγάλα σκάφη συγκεντρωμένα στα μεγάλα λιμάνια της χώρας

Μειονεκτήματα

1.   Μηδενική κοινωνική εξάρτηση

2.   Σοβαρή επίπτωση στο φυσικό περιβάλλον

3.   Συγκέντρωση μεγάλης υπεραξίας σε λίγους που δεν είναι κατ’ επάγγελμα αλιείς

Παράκτια Αλιεία

Πλεονεκτήματα

1.   Ισχυρή κοινωνική βάση (36000 οικογένειες)

2.   Τεράστια κοινωνική εξάρτηση (περίπου 144000 άτομα)

3.   Αμελητέα επίδραση στο περιβάλλον λόγω χρήσης επιλεκτικών εργαλείων

4.   Στήριξη παραμεθόριων εξαρτημένων και παράκτιων περιοχών (αλιεία)

5.   Διατήρηση πολιτισμικών στοιχείων και περιοχών αυτών

6.   Τροφοδοσία της αγοράς με αλιεύματα χωρίς την μεσολάβηση εμπόρων

7.   Μεγάλη εμπειρογνωμοσύνη με αυξημένη περιβαλλοντική ευαισθησία

Μειονεκτήματα

1.   Κλάδος διάσπαρτος σε όλες τις γωνιές της χώρας

2.   Έλλειψη ουσιαστικού πλαισίου κριτηρίων επαγγελματικότητας για έλεγχο της εισόδου στο χώρο και καταγραφής των μεταβολών (μητρώο αλιέων )

3.   Μορφωτικό επίπεδο πολύ χαμηλό (δημοτικό, Μελέτη τυπολογίας)

4.   Υψηλός μέσος όρος ηλικίας των αλιέων, συνεπώς δυσκολία στην προσαρμογή στα νέα δεδομένα)

Αλιεία εσωτερικών υδάτων

Η αλιεία εσωτερικών υδάτων διενεργείται σε λίμνες και ποτάμια χωρίς ιδιαίτερη ανταγωνιστικότητα αλλά με πολλά παράλληλα προβλήματα που έχουν να κάνουν με τον εμπλουτισμό των εσωτερικών υδάτων με ντόπια είδη και προβλήματα διάθεσης των προϊόντων για παραγωγή μεγαλύτερης υπεραξίας

Επιστημονική γνώση

Η υπάρχουσα επιστημονική γνώση αμφισβητείται όχι μόνο σε εθνικό επίπεδο (π.χ διαχειριστικές μελέτες κλπ) αλλά και ευρωπαϊκό επίπεδο (Πράσινη Βίβλος, Χάρτης Πορείας κλπ).

Οι υπάρχουσες μελέτες σε μεγάλο ποσοστό είναι μελέτες γραφείου χωρίς έρευνα πεδίου και έγιναν για να αποτελέσουν την επιστημονική βάση για την στήριξη μεγάλων οικονομικών συμφερόντων.

Τα επιστημονικά ιδρύματα χρειάζονται έλεγχο όσον αφορά την ποιότητα, την εγκυρότητα, την γνησιότητα των στοιχείων και του παραγόμενου έργου.

Εθνική Αλιευτική Στρατηγική

Εθνική Αλιευτική Στρατηγική δεν υφίσταται στη χώρα μας και αυτό ήταν συνειδητή πολιτική επιλογή των μέχρι τώρα κυβερνήσεων. Η εθνική αλιευτική στρατηγική είναι απαραίτητη όχι μόνο για τη βιωσιμότητα του κλάδου αλλά και για την βιωσιμότητα των θαλασσών μας και πρέπει να στηρίζεται στους εξής άξονες.

1.   Κοινωνική διάσταση και ιδιαιτερότητα του αλιευτικού κλάδου

2.   Περιβαλλοντική διάσταση. Τύποι θαλάσσιων και υγροτοπικών οικοσυστημάτων της χώρας (προσδιορισμός περιοχών με βάση το βάθος, τα ενδιαιτήματα και τις συγκεντρώσεις ιχθυοπληθυσμών

3.   Διαχειριστικά και διαρθρωτικά μέτρα.

·         Κωδικοποίηση και εκσυγχρονισμός της αλιευτικής νομοθεσίας

·         Δημιουργία υποδομών και δράσεων στήριξης του κλάδου και παράλληλης δραστηριότητας των αλιέων

4.   Δημιουργία ενός πραγματικού εθνικού κέντρου θαλασσίων ερευνών που θα συγκεντρώνει όλο το υπάρχον αξιόλογο επιστημονικό δυναμικό και το οποίο θα συγκεντρώσει όλη την υπάρχουσα γνώση και πληροφορία και θα διασφαλίσει τις προϋποθέσεις για μία αμφίδρομη ροή πληροφοριών από και προς τους αλιείς και τη διοίκηση

5.   Διεθνής διασύνδεση. Αξιοποίηση της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας και όλων  των οργανισμών για αξιοποίηση της υπάρχουσας γνώσης και εμπειρίας από όπου και αν προέρχεται

Χαρακτηριστικά της αλιείας

Το χαρακτηριστικό του αλιευτικού στόλου της παράκτιας αλιείας είναι 16591 παράκτια σκάφη με μέσο όρο χωρητικότητας 3GT και με μέσο μήκος 7,50μ περίπου και μέση ιπποδύναμη 15KW. Τα σκάφη της μέσης αλιείας ανέρχονται σε 400 με μέσο όρο χωρητικότητας 147GT και με μέσο μήκος 24μ περίπου και μέση ιπποδύναμη 483KW περίπου τα οποία βρίσκονται συγκεντρωμένα στα μεγάλα λιμάνια της χώρας

Ο τύπος της αλιείας που κυριαρχεί στη χώρα μας βάση κοινωνικής πλευράς, τύπου σκαφών, φιλικότητας προς το περιβάλλον και ο οποίος συμβαδίζει απόλυτα με τον πολιτικό ριζοσπαστισμό και την πολιτική οικολογία είναι η μικρή παράκτια αλιεία η οποί χρήζει ιδιαίτερης στήριξης και μεταχείρισης.

Περιβαλλοντική διάσταση

Η κατάσταση στην οποία βρίσκονται τα διάφορα υγροτοπικά οικοσυστήματα όπως μέχρι σήμερα έχει καταγραφεί στο έργο οικοτόπων στην Ελλάδα (Δίκτυο Φύση 2000) το οποίο έγινε με βάση την οδηγία 92/43 ΕΟΚ έχει ως εξής. Οι υγρότοποι έχουν καταστραφεί κατά τα ¾ , το ποσοστό διάσωσης ανέρχεται μόλις σε 25% και είναι από τα χαμηλότερα ποσοστά της μεσογείου. Παρόλο που έχουν υποβαθμιστεί σημαντικά διατηρούν ακόμη ποιοτικά στοιχεία που έχουν σχέση με τη φυσική τους σύνθεση.

Δυστυχώς μέχρι σήμερα με ευθύνη της ελληνικής πολιτείας δεν έχει ασκηθεί η πρέπουσα πολιτική για τη διάσωση αυτών των οικοσυστημάτων. Έχει δοθεί ένας πακτωλός χρημάτων προς την κατεύθυνση της επιστημονικής έρευνας και της εφαρμογής διαχειριστικών μέτρων που έχουν σαν σκοπό την στήριξη της αλιείας αλλά δυστυχώς μέχρι σήμερα δεν έχει παραχθεί καθόλου σοβαρό και υπεύθυνο έργο τα αποτελέσματα του οποίου θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία θεσμικού πλαισίου ώστε να μπορέσουμε με την εφαρμογή του να έχουμε μια αειφορική δραστηριότητα.

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΆ ΚΑΙ ΔΙΑΡΘΡΩΤΙΚΆ ΜΈΤΡΑ

Διαχείριση:

Εκατό χρόνια διαχείρισης αποθεμάτων έδειξαν ότι δεν υπάρχει ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Απεναντίας γίνονται τραγικά λάθη που αρκετές φορές οδηγούν αποθέματα και οικοσυστήματα λόγω της αλληλεπίδρασης σε κατάρρευση. Θα πρέπει να στραφούμε πλέον στην διαχείριση συνολικών οικοσυστημάτων ή και συμπλεγμάτων οικοσυστημάτων διότι το ένα εμπλέκεται στο άλλο και η αποσπασματική προσέγγιση τη στιγμή της αλληλεπίδρασης δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα βιωσιμότητας. Θα πρέπει να χωριστεί η χώρα ανάλογα των τύπων των οικοσυστημάτων σε περιφέρειες και σε κάθε περιφέρεια η νομοθεσία που ισχύει να καθορίζεται με βάση τα ιδιαίτερα γεωλογικά, βιολογικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά γενικά χαρακτηριστικά.

Προτείνουμε να δημιουργηθούν περιφερειακές επιτροπές διαχείρισης στις οποίες θα συμμετέχουν εκπρόσωποι των θεσμικών οργανώσεων των αλιέων, του ΕΛΚΕΘΕ, των συναρμόδιων Υπουργείων και των τοπικών αυτοδιοικήσεων πρώτου και δευτέρου βαθμού των αντίστοιχων περιφερειών. Με αυτόν τον τρόπο θα δώσουμε τη δυνατότητα στις τοπικές κοινωνίες στους αλιείς, στους επιστήμονες και τη  διοίκηση να εμπλακούν στη χάραξη της περιφερειακής πολιτικής να αναλάβουν την ευθύνη της αποδοχής της πολιτικής και του ελέγχου εφαρμογής της. Σε κεντρικό επίπεδο αυτή η διαδικασία θα έχει την στήριξη στην χάραξη αλλά και τον έλεγχο στην εφαρμογή από το αρμόδια υπουργείο.

Διαρθρωτικά μέτρα

Θα πρέπει να αξιοποιηθούν άμεσα οι χρηματοδοτήσεις για να δημιουργηθούν υποδομές αλλά και να στηριχτούν παράλληλες δραστηριότητες ώστε να στηριχτεί η βιωσιμότητα του κλάδου και να δημιουργηθεί ταυτόχρονα αυξημένη περιβαλλοντική συνείδηση σε όσους έχουν πρόσβαση στη θάλασσα.

Κύριε Υπουργέ,

Με αυτή τη γενική μας τοποθέτηση θέλαμε να εστιάσουμε και το δικό σας ενδιαφέρον σε ζητήματα και παραμέτρους που θα συμβάλλουν ώστε να εκσυγχρονίσουμε την εθνική νομοθεσία βασιζόμενοι σε πραγματικά δεδομένα στηρίζοντας ταυτόχρονα τον κλάδο και τα οικοσυστήματα.

Οι άμεσες προτεραιότητες που θέτουμε είναι οι εξής:

1.   Κατάργηση του φασιστικού νόμου 4015/2001 ούτος ώστε να επανιδρύσουμε τις θεσμικές συνδικαλιστικές μας οργανώσεις με ταυτόχρονη ουσιαστική εκχώρηση βεβαίωσης από τους αλιευτικούς συλλόγους οι οποία θα εκδίδεται από τη Συνομοσπονδία Αλιέων Ελλάδος και ταυτόχρονα θα συμπεριλαμβάνεται στα προαπαιτούμενα έγγραφα για τις εκδόσεις αδειών θεωρήσεις, χρηματοδοτήσεις και σε ότι έχει σχέση με την αλιεία. Επίσης την εκ νέου συμμετοχή μας στις δομές χάραξης εφαρμογής και ελέγχου της πολιτικής για την αλιεία και το περιβάλλον.

2.   Τροποποίηση του νόμου περί λαϊκών αγορών, ώστε να μπορούν να πωλούν τα αλιεύματα τους σε όλη τη χώρα ελεύθερα και χωρίς χωρικούς και πληθυσμιακούς περιορισμούς

3.   Ένταξη των αλιέων της παράκτιας αλιείας στο καθεστώς αποζημιώσεων από ακραία καιρικά και φυσικά φαινόμενα καθώς επίσης και από τις καταστροφές από προστατευόμενα είδη. Άμεση τροποποίηση της ΚΥΑ 281245/090408 ΦΕΚ 628 με την οποία εξαιρέθηκαν οι αλιείς από τις αποζημιώσεις.

4.   Άμεση διεκδίκηση στο συμβούλιο Υπουργών της αλλαγής της κλείδας με βάση την οποία προσδιορίζονται οι εθνικές ποσοστώσεις τόνου. Σε εθνικό επίπεδο να εφαρμοστεί η οδηγία 10/4/2010 η οποία δίνει την δυνατότητας στη χώρα να μην μειώσει την αλιεία των σκαφών τόνου αρκεί να αποδείξει το κράτος ότι η αλιευτική ικανότητα είναι ανάλογη με την χορηγούμενη ποσόστωση (ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΟ ΝΑ ΜΟΙΡΑΖΟΝΤΑΙ 2.000.000 ΣΕ 30 ΣΚΑΦΗ)

5.   Άμεση εφαρμογή του άρθρο 9, παρ.4 ΕΚ 1224/2009, για την εξαίρεση των σκαφών κάτω των 15μ από την εγκατάσταση των VMS, όπως και άμεση εφαρμογή του άρθρου 15(παρ.4) του ίδιου κανονισμού, που αφορούν την εξαίρεση των σκαφών κάτω των 15μ από την εγκατάσταση του ERS. Στα σκάφη στα οποία έχουν τοποθετηθεί εκβιαστικά τα μηχανήματα να επιστραφούν στο υπουργείο, (αφού εκπληρωθούν οι οικονομικές υποχρεώσεις του Υπουργείου προς τους προμηθευτές και οι οποίες θα αφορούν εκτός από την πληρωμή των μηχανημάτων και τις μέχρι σήμερα υποχρεώσεις που αφορούν τις εκκαθαρίσεις των δορυφορικών) και να χορηγηθούν σε μηχανότρατες και γρι γρι που είναι υπόχρεα σκάφη. Κανείς δεν μπορεί αν ισχυριστεί λόγους ασφάλειας διότι τα αλιευτικά σκάφη άνω των 12μ διαθέτουν σύστημα VHF GMDSS τα οποίο αν και δεν ήταν υποχρεωτικό από την διεθνή συνθήκη SOLAS αναγκαστήκαμε να τα τοποθετήσουμε.

6.   Κατάργηση της νομοθεσίας που αφορά τα καταδυτικά πάρκα που μας καταργούν ζωτικό εργασιακό χώρο. Σε περίπτωση δημιουργίας κάποιου καταδυτικού πάρκου αυτό να γίνεται με τη σύμφωνη γνώμη και την συμμετοχή των ψαράδων στη διαχείριση του

7.   Τροποποίηση του χωροταξικού για την υδατοκαλλιέργεια με την συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων φορέων

8.   Να μην ασφαλίζονται τα μέλη των οικογενειών των ψαράδων στον ΟΓΑ αφού είναι ασφαλισμένοι στην οικογενειακή ασφάλιση προκειμένω να εργαστούν στα σκάφη γιατί η αλιεία στην χώρα μας είναι οικογενειακή επιχείρηση

9.   Δημιουργία κριτηρίων επαγγελματικότητας ώστε να ξεκαθαρίσει το προφίλ του αλιευτικού κλάδου. Πρέπει να επανεξεταστεί και να τροποποιηθεί ο νόμος περί αγροτών και αγροτικών εκμεταλλεύσεων

10.                Να προχωρήσει το Υπουργείο στην έκδοση νέων αδειών σε νέους αλιείς  ώστε να μπει νέο αίμα στον κλάδο καθώς επίσης και σε οικονομική σε νέους αλιείς για την αγορά νέων επαγγελματικών σκαφών

Μακροπρόθεσμα προτείνουμε:

1.   Άμεση προώθηση της ιχνηλασιμότητας των αλιευμάτων με ταυτόχρονη προώθηση της πρότασής μας  για διαχωρισμό των ψαριών της υδατοκαλλιέργειας και των εισαγόμενων από τα αλιεύματα της ελληνικής παραγωγής με αποκοπή του άνω ουραίου πτερυγίου στα εισαγόμενα και του κάτω ουραίου πτερυγίου στα αλιεύματα ιχθυοκαλλιέργειας

2.   Δημιουργία πάρκου υδατοκαλλιεργειών στην ανοιχτή θάλασσα για αποσυμφόρηση των ακτών από τις μονάδες αλλά και για βελτίωση της ποιότητας των νερών της ιχθυοκαλλιέργειας που στους κόλπους έχει πρόβλημα

3.   Να απαιτηθεί από την Ε.Ε να γίνει πραγματική απογραφή της ιπποδύναμης και της χωρητικότητας των αλιευτικών στόλων όλων των κρατών μελών οι οποίες στο σύνολο του είναι εκτός πλαφόν

4.   Αλλαγή της απόφασης για τον αλιευτικό τουρισμό η οποία είναι αποτρεπτική

5.   Ανάκληση της απόφασης για την κατάργηση της υποχρεωτικής έκδοσης άδειας αλιείας για άσκηση ερασιτεχνικής αλιευτικής δραστηριότητας. Ένταξη της ερασιτεχνικής αλιείας σε καθεστώς ελέγχου αλιευτικής προσπάθειας. Υποχρεωτική χορήγηση βεβαίωσης για άσκηση ερασιτεχνικής αλιείας από τον τοπικό επαγγελματικό αλιευτικό σύλλογο η οποί θα χορηγείται στη βάση των επαγγελματικών βεβαιώσεων

Κύριε Υπουργέ πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στις δραστηριότητες της παράκτιας αλιείας οι οποίες αν και υπάγονται στον αγροτικό τομέα έχουν μια διαφορά που τις καθιστά εντελώς διαφορετικές.

Στον αγροτικό τομέα υπάρχει ιδιοκτησιακό καθεστώς ενώ στην αλιεία έχουμε να κάνουμε με διαχείριση κοινών πόρων.

Η διαχείριση αυτή θα καθορίσει και το είδος της πολιτικής που πρέπει να είναι κοινωνικά δίκαιη και φιλικά προσκείμενη στο φυσικό περιβάλλον.

Εμείς ως ψαράδες όχι μόνο θα στηρίξουμε πολιτικές αυτού του επιπέδου αλλά θα είμαστε μαχητές στην πρώτη γραμμή υπερασπίζοντας με όλες μας τις δυνάμεις την χάραξη τους αλλά και την εφαρμογή τους.